TECHNIKA ALEXANDRA jest metodą uczącą świadomego powrotu do rozluźnienia po momencie stresu oraz ciągłego poszukiwania większej swobody ruchu i oddechu. Jej zadaniem jest przywrócenie tych procesów do naturalności, w dużym stopniu zatracanej na skutek pośpiechu, stresu i obaw, utrwalających tendencję do wkładania w wykonywaną czynność zbyt dużego wysiłku i niepotrzebnych napięć mięśniowych. W odróżnieniu od znanych metod relaksacyjnych Technika Alexandra uczy przede wszystkim swobody w ruchu i działaniu.
Jej twórca – Frederick Matthias Alexander (1869-1955) był australijskim aktorem. Dotknięty wciąż powracającą chrypką, kończącą się zanikaniem głosu podczas występów, rozpoczął, trwający kilka lat, proces samoobserwacji. Rezultatem jego pracy były szczególne spostrzeżenia. To, co początkowo wydawało się problemem dotyczącym głosu i jego „sposobu używania”, okazało się obejmować zespoły nadmiernych napięć i przykurczy mięśniowych w całym ciele, a więc było problemem „używania całego ciała”. W dodatku, ponieważ już sama myśl o recytacji wywoływała nadmierne napięcia mięśni, ważne więc było i podejście mentalne, czyli – „używanie umysłu”. W ten sposób F.M. Alexander przyłączył się do pierwszych tendencji XX-ego mających na celu powrót do traktowania organizmu ludzkiego jako psychofizycznej jedności.
Odkrycie Alexandra polegało przede wszystkim na stwierdzeniu, że nie tylko on podczas recytacji, ale każdy z nas, przy wykonywaniu nawet najdrobniejszej czynności – umysłowej czy fizycznej – wkłada w nią zbyt wiele wysiłku, (tj. nadmierne napięcia mięśniowe, które w dużym stopniu mogą ograniczać zamierzony efekt).
Zaobserwujmy na przykład osobę idącą w kierunku przystanku autobusowego, która na widok zbliżającego się autobusu, zaczyna biec. W momencie dodatkowego wysiłku typowe będzie odchylenie głowy do tyłu i w dół, wciśnięcie jej w ramiona oraz pochylenie do przodu górnej partii tułowia. Na pewno nie sprzyja to mobilności ciała i swobodzie oddechu. Zauważmy własne reakcje w stresującej sytuacji, na przykład przy prowadzeniu samochodu lub w czasie przeciążenia pracą. Skurczone mięśnie szyi ciągną głowę do tyłu, powodują częstsze zaciskanie zębów. Usztywniona klatka piersiowa ogranicza możliwości oddechowe, a ponieważ cały tułów ulega przy tym zgarbieniu i pochyleniu w dół, często w efekcie zaczynają dokuczać dolne partie kręgosłupa lub przewód pokarmowy. Wyobrażając sobie charakterystyczną postawę osoby stale pełnej niepokojów i obaw lub kogoś w ciągłej depresji, nie trudno zauważyć analogię. To, co popularnie nazywamy postawą, jest często produktem nagromadzonych reakcji, w postaci napięć, które zostają zamknięte w naszym ciele. Technika Alexandra uczy jak świadomie odblokowywać kumulujące się napięcia.
Na początku XX wieku odkrycia Alexandra zostały poparte badaniami amerykańskich fizjologów zajmujących się odruchem szoku. Okazało się, że specyficzne napięcia mięśniowe wynikające z szoku, strachu, a nawet i drobnego stresu obejmują zawsze tendencję do skracania tylnych mięśni szyi, odchylania głowy do tyłu, kulenia ramion, usztywniania klatki piersiowej, wstrzymywania oddechu oraz napięcia nóg. Nawykowe reakcje, które Alexander uznał jako nadwerężające aparat głosu i utrudniające jego emisję, okazały się reakcjami stresu wprowadzanymi przez większość osób działających pod wpływem lekkiego nawet zdenerwowania lub w sytuacji nadmiernego starania się i pośpiechu.
W wyniku obserwacji, ćwiczeń i poszukiwań Alexander doszedł do wniosku, że najważniejsze jest utrzymanie prawidłowej dynamicznej relacji pomiędzy głową, szyją i kręgosłupem, a zatem pełnej przestrzeni organizmu, co umożliwia nie zaburzony przebieg podstawowych procesów życiowych oraz optymalne funkcjonowanie wszystkich organów, swobodę oddechu, ruchu i głosu. Początkowo na własnym przykładzie, a z czasem poprzez wieloletnią pracę z setkami osób udowodnił, że poprawa sposobu posługiwania się własnym organizmem, prowadzi do lepszego jego funkcjonowania i eliminacji wielu dolegliwości i bólów.
Zajęcia z Techniki Alexandra, głownie indywidualne, ale coraz częściej i grupowe, obejmują naukę obiektywnej obserwacji czyli obiektywnego i nie oceniającego spojrzenia na siebie, na postawę fizyczną, a także najczęstsze reakcje i sposoby działania, w celu zauważania na bieżąco reakcji psychofizycznych, które można uznać za zbędne lub wręcz niekorzystne. Jest to konieczne, ponieważ dopiero pełne uświadomienie sobie zbędnych napięć lub usztywnień daje motywację i chęć ich zmiany. Kolejnym etapem jest mentalne powstrzymanie natychmiastowej automatycznej reakcji na bodziec, szczególnie reakcji skłaniających do wprowadzania w wykonywaną czynność nadmiernego wysiłku i zbędnych napięć.
F.M. Alexander odkrył, że reakcje nadmiernego napięcia występują już na samą myśl o stresującej sytuacji lub działaniu, a nie dopiero w toku tego działania. Dlatego w jego metodzie to nie ćwiczenia, lecz odpowiednie myśli zapobiegają tworzeniu się zbędnych napięć i usztywnień. Na podstawie długoletnich prób i doświadczeń Alexander stworzył specyficzne kierunki myślowe, które wpływając na zachowanie prawidłowej postawy oraz odpowiedniej sprężystości mięśni biorących udział w danym ruchu, umożliwiają zachowanie swobodnej, sprężystej sylwetki nawet podczas wykonywania najbardziej skomplikowanych czynności. Szczególną rolę odgrywa również świadomy wybór sposobu działania, który ma nie tylko prowadzić do oczekiwanych rezultatów, lecz również zapewniać pełne wykorzystanie własnych możliwości psychofizycznych bez nadmiernego forsowania się.
Zajęcia indywidualne polegają na delikatnym ukierunkowaniu przez nauczyciela postawy i ruchów danej osoby oraz nieznacznym korygowaniu wyraźnie nieprawidłowych napięć za pomocą delikatnego dotyku połączonego z wprowadzaniem przez ucznia odpowiednich kierunków myślowych. Praca w grupie polega na inicjowaniu różnego rodzaju gier i zabaw oraz ćwiczeń umożliwiających świadome stosowanie się do podstawowych zasad Techniki Alexandra. Zajęcia odnoszone początkowo do codziennych ruchów i czynności, z czasem obejmują również bardziej skomplikowane działania indywidualne.
Doświadczenie lekkości i swobody ruchu uzyskiwane dzięki stosowaniu zasad F.M. Alexandra, tworzy nowy punkt odniesienia dla organizmu. Daje to początek samoistnemu procesowi stałego dążenia do poprawy nadwerężających ciało nawyków. Początkowo dzieje się to z dużym udziałem świadomości, później może być częściowo nie uświadamiane, ale zawsze jest wynikiem wprowadzania organizmu na tor wewnętrznej samoregulacji.
Początkowo z Techniki Alexandra korzystali głównie aktorzy, śpiewacy, muzycy i tancerze pragnący poznać nowe sposoby stałego dbania o podstawowy instrument swej pracy, czyli własny organizm. Z czasem metoda ta okazywała się skuteczna w wielu innych problemach i dolegliwościach, kiedy długoletnie nawyki nieprawidłowego używania pewnych partii ciała uniemożliwiają ich prawidłowe funkcjonowanie. Znane są korzyści pracy z Techniką Alexandra przy eliminowania różnorodnych nerwobólów i problemów psychosomatycznych, takich jak bóle kręgosłupa (również zwyrodnieniowe), dolegliwości układu pokarmowego, zaburzenia systemu oddechowego, bóle stawowe.
Technika Alexandra wykorzystywana jest również w radzeniu sobie z tremą, stresem i nadpobudliwością. Korzystają z niej przedstawiciele najróżniejszych dziedzin, dla których zbyt szybkie tempo życia i codzienny stres stają się coraz bardziej uciążliwe.
Zajęcia z Techniki Alexandra umożliwiają stopniową poprawę kontaktu z samym sobą, a przede wszystkim z własnym ciałem. Pomagają lepiej odbierać sygnały przekazywane przez organizm, a to w połączeniu z odpowiednimi kierunkami myślowymi umożliwia lepsze panowanie nad sobą i swoimi możliwościami również pod wpływem tremy i stresu. Umiejętność świadomego przywracania sobie swobodnej, sprężystej postawy umożliwia powrót naturalnego często również i głębszego oddechu. Z czasem doświadczanie na co dzień pełniejszego, swobodnego oddechu powoduje, że w chwilach kiedy jest on zaburzany, na skutek napięcia lub stresu, łatwiej nad tym świadomie zapanować. W naturalny sposób wzmacniają się dzięki temu możliwości głosowe i elastyczność ruchu.
Umiejętność świadomego panowania i eliminowania na bieżąco pojawiających się zbędnych napięć, pomaga również lepiej radzić sobie z symptomami zdenerwowania i tremy. Praca ta wprowadzana do codziennych ruchów i zachowań daje umiejętność świadomego przywracania sobie wewnętrznego spokoju, a poprzez dobre ugruntowanie, również i poczucia własnej siły. Dzięki temu łatwiej kontaktować się i wydobywać na powierzchnię, naturalne, głębokie możliwości własnego organizmu bez uciekania się do trików i pracy siłowej.
Szczególnie istotny jest również fakt, że umiejętności zdobywane dzięki Technice Alexandra wykorzystujemy na bieżąco, nie przerywając danej czynności, umożliwia to więc ciągłe świadome doskonalenie siebie i własnych możliwości.
Lekcje Techniki Alexandra prowadzone są przez dyplomowanych nauczycieli tej metody wykształconych w trzyletnich szkołach dla Nauczycieli Techniki Alexandra w różnych miejscach na świecie. Nad odpowiednim standardem tych szkół czuwa Brytyjskie Stowarzyszenie Nauczycieli Techniki Alexandra i jego filie w wielu innych krajach. The Society of Teachers of the Alexander Technique (STAT) www.stat.org.uk
Opracowała: Magdalena Kędzior źródło: http://www.pracazcialem.pl
Magdalena Kędzior ukończyła w Polsce wydział Handlu Zagranicznego na warszawskiej SGH. W 1991 roku jako pierwsza osoba z krajów byłego bloku komunistycznego uzyskała dyplom ukończenia trzyletniej szkoły dla nauczycieli Techniki Alexandra -The Constructive Teaching Centre w Londynie. Należy do Brytyjskiego Stowarzyszenia Techniki Alexandra. Autorka książek: „Technika Alexandra” i „Jeść? Nie jeść? Żyć”. Prowadzi zajęcia indywidualne z Techniki Alexandra głównie w ramach praktyki prywatnej., a także zajęcia grupowe na różnorodnych kursach organizowanych między innymi przez uczelnie muzyczne i pedagogiczne. Współpracuje z warszawską Akademią Teatralną oraz Akademiami Muzycznymi w Gdańsku i Łodzi.
Więcej na temat: eliminacja napięć, Frederick Matthias Alexander, napięcie mięśni, naturalne procesy ciała, poprawa postawy, poprawa samopoczucia, psychofizyczna jedność, radzenie sobie ze stresem, rozluźnienie, świadome działanie, swoboda ruchu, swobodny oddech, technika alexandra, techniki relaksacyjne, zdrowie psychofizyczneNauczyciele Techniki Alexandra działający w Polsce: Magdalena Kędzior kontakt: technikaalexandra.w.interia.pl Hanna Sypiańska tahanya@poczta.onet.pl; 0507 702 472; 022 848 9136 Elżbieta Iwanowska elizabeth.iwanowski@yahoo.com; 022 666 8881