30 sierpnia – 16 września 2005 roku w Monachium po raz pięćdziesiąty czwarty odbył się jeden z największych konkursów muzyki klasycznej na świecie. Tym, którzy sięgnęli w nim po nagrody, można wróżyć światową karierę i występy w niemal wszystkich salach koncertowych świata. Laureaci zaprezentowali swoje umiejętności 16 września na koncercie finałowym z udziałem Orkiestry Symfonicznej Bawarskiej Telewizji.
Konkurs, który ma ponadpółwiekową historię, szczyci się wielkim uznaniem i rangą wśród światowej sławy muzyków. Tak jest również z konkursem ARD, ale o jego wartości nie świadczy tylko długa historia, lecz także ludzie, którzy stamtąd ruszyli na podbój światowych sal koncertowych. Lista laureatów tej muzycznej imprezy jest długa i robi wrażenie: Peter Lukas Graf, Christoph Eschenbach, Heinz Holliger, Maurice André, Antonio Meneses, Radovan Vlatkovic, Peter Damm, Hermann Baumann, Tokyo String Quartet, Michael Ponti, Reinhold Friedrich, Jonas Bylund i wielu innych. Muzycy grający na waltorni, trąbce, puzonie, oboju, flecie, skrzypcach i innych instrumentach zapewne rozpoznają wiele nazwisk. Laureaci bowiem dobrze świadczą o randze konkursu i kompetencji jury, które zawsze składa się z najsłynniejszych gwiazd w dziedzinie danego instrumentu.
ARD Musikwettberwerb jest konkursem wieloetapowym, organizowanym corocznie w kilku kategoriach instrumentalnych. W roku 2005 przewidziano rywalizację dla skrzypków, wiolonczelistów, waltornistów i duetów fortepianowych. Pierwszy etap konkursu to wstępna kwalifikacja na podstawie zgłoszeń na płytach CD lub wideo. Jury anonimowo odsłuchuje przysłane nagrania i wystawia oceny, na podstawie których zaprasza następnie młodych ludzi do Monachium. W tym roku po wysłuchaniu 335 nadesłanych zgłoszeń zaproszono do czynnego udziału 194 kandydatów z 32 państw i 4 kontynentów. W Monachium uczestnicy musieli przejść cztery etapy, z których półfinał (trzeci etap) przeprowadzony był z towarzyszeniem Münchener Kammerorchester (Monachijska Orkiestra Kameralna), a finał ? z udziałem słynnej Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks (Orkiestry Symfonicznej Bawarskiej Telewizji) pod batutą Yakova Kreizberga. Na początku wszyscy uczestnicy otrzymują nuty kompozycji powstałych na zamówienie organizatorów konkursu, które ? w razie przejścia do finału ? należy wykonać w konkursie. 14 września odbył się koncert kameralny, podczas którego rozdano nagrody i wystąpili niektórzy nagrodzeni muzycy, a następnego dnia ? koncert laureatów konkursu z towarzyszeniem Monachijskiej Orkiestry Kameralnej, bez udziału dyrygenta. Na zakończenie odbył się wielki koncert finałowy z udziałem laureatów i Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks, pod batutą Jakova Kreizberga. Wspomniane koncerty transmitowane są bezpośrednio przez Radio Bayern 4 Klassik, a także częściowo przez Bawarską Telewizję, co jest wspaniałą promocją młodych wirtuozów sztuki instrumentalnej.
Konkurs w Monachium jest również atrakcyjny pod względem nagród, na które wydano łącznie 109 000 euro. Laureaci otrzymują nagrody jednorazowe oraz w postaci rocznych stypendiów. Przyznawane są także nagrody publiczności i nagrody za najlepszą interpretację dzieła powstałego na zamówienie konkursu. Dość imponująco wyglądał udział Polaków, którzy pod względem liczebności zajęli tam razem z Rosją piąte miejsce. Z siedemnastu zgłoszonych wybrano i zaproszono dwunastu uczestników we wszystkich czterech kategoriach. Część z nich: dwa duety fortepianowe (Ravel Piano Duo i Lutosławski Piano Duo), waltornista Henryk Kowalewicz, z powodzeniem przebrnęła przez pierwszy etap konkursu, a wiolonczelista, Bartosz Koziak, dotarł do półfinału. Dalej, niestety, Polaków już zabrakło. Pod względem liczebności Polskę wyprzedzały jedynie USA (13), Japonia (13), Korea Południowa (16) i Niemcy (49). Lista laureatów z Polski w historii całego konkursu ARD dobrze świadczy o poziomie artystycznym naszych akademii muzycznych. Od 1952 roku do tej pory nagrodzono ponad trzydzieści osób, w tym dwa kwartety skrzypcowe i duet fortepianowy. Na liście nagrodzonych najwięcej jest wokalistów, wśród których są takie nazwiska, jak Jadwiga Gadulanka, Delfina Ambroziak, Urszula Kryger. W Monachium triumfowali również skrzypkowie, m.in. Kaja Danczowska, Konstanty Kulka, Michał Pławner, pianista Piotr Paleczny, organista Karol Gołębiowski, a także Polski Kwartet Smyczkowy oraz wielu innych młodych muzyków, których znamy dzisiaj nie tylko z polskich scen muzycznego świata. Wymienione nazwiska dobitnie potwierdzają rangę monachijskiego konkursu, co ? świadczy pozytywnie o poziomie naszych niektórych sekcji instrumentalnych. Niektórych, bo jednocześnie martwi brak wśród laureatów z Polski niemal całej grupy dętej, z wyjątkiem fagocisty, Tomasza Sosnowskiego, który w 1975 roku zajął drugie miejsce w tej kategorii. Dęte blaszane do dziś nie doczekały się swojego laureata, choć pocieszająco wyglądał udział waltornisty Henryka Kowalewicza w drugim etapie konkursu. Ostatnim polskim triumfatorem w Monachium był Ryszard Groblewski ? altowiolista, laureat drugiej nagrody w 2004 roku w kategorii altówka. Naszym młodym instrumentalistom należy więc życzyć szczęścia w kolejnych edycjach konkursu ARD i odwagi w podejmowaniu decyzji o udziale w tego typu imprezach, bo tylko wtedy jesteśmy w stanie udowodnić zalety naszego szkolnictwa artystycznego. W przyszłym roku ARD zaprasza wokalistów, pianistów solowych i kwintety dęte. Myślę, że przyszłoroczne kategorie szczególnie sprzyjają Polakom, ponieważ mamy w Polsce świetne katedry fortepianu i śpiewu, na co wskazuje historia chociażby tego konkursu, jak i wielu innych organizowanych na świecie.
Artykuł publikujemy dzięki uprzejmości redakcji Twoja Muza.
Więcej na temat: konkurs ard, konkurs w monachium
