Hejnał z wieży Mariackiej

Kościół Najświętszej Marii Panny w Krakowie

Hejnał Mariacki zna chyba każdy Polak. Nic dziwnego, w końcu jest to jedna z najbardziej rozpoznawalnych melodii w naszym kraju.  Tradycje jego grania sięgają aż 600 lat wstecz a sam hejnał wpisał się w historię i tradycję nie tylko Krakowa ale i całej Polski. Co godzinę grany jest przez trębacza z wieży kościoła Najświętszej Marii Panny w Krakowie na cztery strony świata:

  • Na południe, w stronę Wawelu dla króla,
  • Na zachód, w stronę Magistratu dla Burmistrza,
  • Na północ, w kierunku Barbakanu dla gości,
  • Na wschód, w kierunku Małego Rynku dawniej dla kupców, a obecnie dla Komendanta Straży.

Szczypta historii

Pierwsze udokumentowane wzmianki o hejnale granym z Wieży Mariackiej w Krakowie pochodzą z 1392 roku. Niestety, z powodów ekonomicznych w drugiej połowie XVIII wieku zaprzestano jego grania. Jednak już kilkadziesiąt lat później, w 1810 roku, Julianna i Tomasz Krzyżanowscy przeznaczyli pewną sumę pieniędzy celem wskrzeszenia hejnałowych tradycji.

Od 16. kwietnia 1927 roku, codziennie w południe hejnał jest transmitowany przez I Program Polskiego Radia. W 1939 roku Niemcy zabronili jego odgrywania, jednak już dwa lata później znów można było go usłyszeć z Wieży Mariackiej. W tamtym okresie grany był tylko dwukrotnie w ciągu dnia- o 12.00 i 19.00.

Dlaczego urywa się w połowie?

Jak wiadomo, hejnał urywa się w pół taktu. Dlaczego? Wiąże się z tym pewna legenda, według której podczas najazdu Tatarów w 1241 jeden z hejnalistów trąbiących na alarm został przeszyty strzałą:

Kościół Mariacki, mający dwie wieże, był miejscem ważnym dla miasta. Z wyższej, zwanej hejnalicą, (która jest zarazem najwyższą wieżą w Krakowie) przed wiekami strażnik miejski trąbką dawał sygnał rano do otwierania, zaś wieczorem do zamykania bram grodu. Ale nie tylko. Trąbił na alarm, gdy dostrzegł pożar lub zbliżającego się wroga. Gdy pewnego razu Tatarzy, którzy często napadali na polskie wsie i miasteczka, doszli aż pod Kraków, strażnik zaczął grać hejnał. Zdążono zamknąć bramy miejskie, ale tatarska strzała przeszyła gardło hejnalisty, nim skończył melodię. Na pamiątkę tego zdarzenia melodia już zawsze urywa się. Czy trębacz stał na Wieży Mariackiej, czy na jednej z wież muru obronnego, tego już nie wiadomo.

Legenda ta wydaje się jednak mało prawdopodobna biorąc pod uwagę położenie murów miejskich i kościoła Mariackiego. Z resztą istnieją podejrzenia, jakoby została ona wymyślona dopiero pod koniec lat 30. XX wieku przez Polonię amerykańską.

Hejnał dziś

Od 1873 roku aż po dziś dzień hejnał odgrywany jest przez siedmiu funkcjonariuszy straży pożarnej w Krakowie. Są trzy zmiany po 24 godziny, na każdej po dwóch hejnalistów. Ten siódmy pełni rolę „rezerwowego”.

Aktualnie hejnał grany jest co godzinę. Zastanawiacie się być może, co hejnaliści robią w przerwach. Cóż, ich pokój jest dość dobrze wyposażony. Znajduje się tam kanapa, kuchenka, lodówka, telewizor, komputer z dostępem do Internetu i rzecz najważniejsza- zegar. Zatem hejnaliści z powodzeniem mogą sobie zorganizować czas wolny.

Ciekawostki

  • 18 maja 1944 o godzinie 12.00 hejnał został odegrany na Monte Cassino głosząc zwycięstwo polskich żołnierzy w bitwie
  • w 1961 roku, z woli cenzora, oficjalna nazwa hejnału została zmieniona z „mariacki” na „krakowski”. Na szczęście nie na długo
  • 11 czerwca 2000 roku pobito rekord Guinnessa. 2000 trębaczy, dokładnie w południe wykonało hejnał na krakowskim Rynku Głównym
  • z hejnałem nierozerwalnie związany jest Ród Kołtonów. I to od trzech pokoleń. W 2004 roku, po 33 latach służby na emeryturę odszedł Jan Kołton. Jego ojciec hejnalistą był przez 35 lat. Natomiast od 2005 roku rodzinną tradycję pielęgnuje syn Jana Kołtona
  • do izdebki na górze Wieży Mariackiej prowadzi 239 schodów. Pokonanie tego dystansu zajmuje około dwóch i pół minuty
  • krakowski oddział strażaków wieżowych to jedyna taka jednostka na świecie.

A na koniec wywiad dla MM Kraków przeprowadzony ze Zbigniewem Ojczykiem- jednym z krakowskich hejnalistów:

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=HqUATnEObhA&feature=player_embedded[/youtube]

foto:  Klearchos Kapoutsis,  Małopolski Instytut Kultury
Licencja Creative Commons

 

Więcej na temat: hejnał, kraków, Trąbka

Polub nas na Facebooku

Uwaga: Przeglądając stronę akceptujesz naszą Politykę Prywatności BRASSerwis.pl 2001 - 2023 Wszystkie prawa zastrzeżone.

lub

Zaloguj się używając swojego loginu i hasła

Nie pamiętasz hasła ?